UHUNMWUN 9
IWINA EMASINI EBE
ỌTOKHA ọre i khin. I te okha nibun ẹsẹsẹmwẹnse ma emwan
nibun vb' otota gbugbẹhia vbe 1930 do sẹ 1931. I vbe ta eso vbe
vbọ ma ọsemwẹn Nọwanrẹn E. H. Marfleet ke October 1933
ya sẹ February 1934. Okha hia ni tama rẹn ke ghi rhiẹnrhiẹnẹn
ẹsẹsẹmwẹnse sẹ vberiọ wẹ, ẹdọkpa, i ina t' okha isẹn ma rẹn
vb' osuru. Vbe n' okha ni rhiẹnrhiẹn-ẹn yan ẹnrẹn, unu-a sẹ hẹ,
ọ na we ehe eti (tea) kevbe ayọn na da. Ọ na tie Orhunmwun
eha ọvbehe bae egbe: ebo eva ni ke P.W.D. re kevbe ọkpa nọ
ke Education office re. 'Ma na gha re, 'ma na gha da; ọre ọ na
khama iran wi rẹn okha gbe kevbe wẹ, egbe okha vbenia, ọ ma
ke na gie iran wi: ọ kere na gbẹn ehia y' ebe fẹfẹfẹ kevbe wẹ,
rhununwunda mwẹn, 'rẹn na k' ihun na.
Rhunmwund' ọni, mẹ vb' ọre na gba y' okhian kugbe ya mu
efoto (photograph) vb' isoko Ẹdo hia: 'Ma y' Use, Egọ, Iguadọlọ,
Iguosodin-nẹbudin, Awẹnhẹn, Ekae, Ẹvbiẹkoi, kevbe ehe nibun
ọvbehe hia n' ima miẹn efoto viọ y' ebe. Nọwanrẹn Marfleet ke
ghi khamamwẹn wẹ, ọ kere ni suẹn gha gbẹn okha hia fẹfẹfẹ y'
otọ gh' iran i re na y' unu ta kua kẹkan. Ọre i na gele suẹn gha
ru vberiọ. I ghi gbẹn nibun y' otọ nẹ, i na ya khama rẹn wẹ,
obọ kẹ nẹ kevbe wẹ, i vbe dẹ Masini (printing press) na ya gbẹn
ebe ọghe. obọmwẹn. Markfleet ke ghi ghọghọ yọ ẹsẹsẹmwẹnse
wẹ, eriọ irẹn khare levbasevba, ọ ke ghi bumwẹn ude ni hẹko
gha yaẹe wina khian kherhekherhe wẹ, ẹi mwẹn nẹ ghẹ de fiọ
kevbe, wẹ, efoto ni ima mu ni, a ghi viọ eso yọ vbọ. Ọre i na
gele y emasini ni suẹn ebe na gbẹn.
Ke April 1 ukpo 1934 ni fo ni dẹ ẹmasini (printing press), i ke
yaẹe gha gbẹn ukhukhu ebe hia fẹfẹfẹ vbe nia. Ebe ọghe (post
card), ebe ikuọghe 'Christmas kevbe New Year', ebe ọghe
23
irhiọha, ebe iwina ọghe esuku, ebe ọghe esọsi, ebe ọghe ọsiosa,
ebe ọghe ubiẹmwẹn, ebe (receipt) ọghe ẹki, ebe ọghe igẹdu
(timber), (certificate) kevbe (testimonial).
Ugbẹn vbọ ghi sẹ 1935, i ke do yaẹe gbẹn Okha Ẹdo kevbe
Agbẹdogbọyo ne C.M.S. Bookshop nọ r' Ẹdo dẹlẹ gha khiẹn
vbe bookshop ni r' ore Ẹdo. K' ẹghẹ ni gha de, i ke suẹn gha
yaẹe gbẹnẹ dọmwan d'ebe ughunghan na tie i te do la museum
vbe 1946.
24
