UHUNMWUN 32
![inline](../images/png/line-084-01.png)
EKPỌNMWẸN
![inline](../images/png/line-084-02.png)
EKPỌNMWẸN ke ghi r' ọtuẹ ọghe ọbevbaru n' ọmwan k' ọmwan
![inline](../images/png/line-084-03.png)
nọ rhirhi ru emwin esi nọ rhiẹnrhiẹn ọmwan ra, nọ vuọn ọmwan
![inline](../images/png/line-084-04.png)
aro. Ọre Ẹdo na yaee z' ere wẹ: Ọkpọnmwẹn-se, ọ we na ruẹre
![inline](../images/png/line-084-05.png)
ọvbehe rhunmwunda, ese na gha ru n' oghodan, a ghi ruẹe n'
![inline](../images/png/line-084-06.png)
awa, awa gha miẹn enarẹn, ọ ghi y' erhunrhunmwun tuọe.
![inline](../images/png/line-084-07.png)
Rhunmwund' ọni, irhie ekpọnmwẹn n' emwan hia ni rhie iyobọ
![inline](../images/png/line-084-08.png)
mẹ ra, ni gbaro ghemwẹn kevbe ni do tuọmwẹn vb' ẹghẹ n'
![inline](../images/png/line-084-09.png)
emianmwẹn na na kakabọ mumwẹn guẹ vba mumwẹn gha rhie
![inline](../images/png/line-084-10.png)
Hospital vb' uki January, 1957. I kpọnmwẹn iran hia kevbe
![inline](../images/png/line-084-11.png)
emwan kpataki na: emwan vbe 'niwanrẹn E.E. Ọmere, S.I. Egbe
![inline](../images/png/line-084-12.png)
kevbe Alabi Idahọ ni gbaro ghemwẹn ke January se August vb'
![inline](../images/png/line-084-13.png)
Ukpo ni (1957). 'Nọnwanrẹn B. O. Ero no gbaro ghemwẹn ke
![inline](../images/png/line-084-14.png)
October vb' ukpo ni do se April 1961. Nọwanrẹn N.O. Ighodaro
![inline](../images/png/line-084-15.png)
no gbaro ghemwẹn ke November vb' ukpo ni do se 1960.
![inline](../images/png/line-084-16.png)
Otẹnmwẹn (James Aguebo) no gbaro ghemwẹn vb' ukpo ni do
![inline](../images/png/line-084-17.png)
s' ẹghẹ uwu ẹre vbe February 13 , 1960. 'Asiruwa', n' ima gba y'
![inline](../images/png/line-084-18.png)
esọsi kugbe vbe gbaro ghemwẹn do s' ẹghẹ uwu ẹre. Okhuo-ọba
![inline](../images/png/line-084-19.png)
Igharo nọ gbaro ghemwẹn ke 1958 do s' ẹdẹ n' ẹre.
![inline](../images/png/line-084-20.png)
Debae iran na, i kpọnmwẹn ovbiyemwẹn E.G. Egharevba nọ
![inline](../images/png/line-084-21.png)
re Sapele kevbe ibieka 're hia. I kpọnmwẹn Anọfi Eguọbadia
![inline](../images/png/line-084-22.png)
kẹe k' etẹn ọnrẹn Ayi kevbe 'nọkpa--nọ fiya--(Adijatu) kevbe
![inline](../images/png/line-084-23.png)
Rali vb' iyọbọ ni iran rhie mẹ k' ahoẹmwẹn ọmwan ni iran mwẹn
![inline](../images/png/line-084-24.png)
ghemwẹn. I kpọnmwẹn Imadiyi (ovbiẹ Edowaye--ọtẹnmwẹn--)
![inline](../images/png/line-084-25.png)
ze vbe no sẹtin gbaro ghemwẹn sẹ. I kpọnmwẹn Nọwanrẹn
![inline](../images/png/line-084-26.png)
S.E. Jinọdu nọ b' owa ye "New Benin" Ọkpia na gbaro ghemwẹn
![inline](../images/png/line-084-27.png)
ẹsẹsẹmwẹnse. Owa-mwẹn nogieva ni bọ ke ni ka bọ vbe "New
![inline](../images/png/line-084-28.png)
Benin", gia kha gh' irẹn ọ wa mudia bọe mẹ. Vb' emwanta, o y'
![inline](../images/png/line-084-29.png)
ẹtin y' ẹwaẹn gbaro ghemwẹn; ọ y' iwina k' ahọẹmwẹn-ọmwan
![inline](../images/png/line-084-30.png)
85
![inline](../images/png/line-084-31.png)
gbaro ghemwẹn. 'Rẹn k' amwọnrẹn, t' iran ye gagamwẹn
![inline](../images/png/line-085-01.png)
khian do s' ẹdẹ n' ẹre. Osunobua nọ gbaro gh' iran n' iran vbe
![inline](../images/png/line-085-02.png)
gha ru gh' odaro vbe n' iran ho. I kpọnmwẹn etẹnmwẹn (Igue),
![inline](../images/png/line-085-03.png)
Timothy Aiayi kevbe Nọwanrẹn E.F. Akpata debae amwọn-rẹn
![inline](../images/png/line-085-04.png)
(Ayọ Akpata) ẹsẹsẹmwẹnse. I kpọnmwẹn Ọbo Dike; se hia, Ọbo
![inline](../images/png/line-085-05.png)
R.E. Bradbury nọ kakabọ gbaro ghemwẹn ẹsẹsẹmwẹnse. Osano-
![inline](../images/png/line-085-06.png)
bua debare kẹe k' ibieka re. Sokpan, ekpọnmwẹn ẹdẹ hia ọre i
![inline](../images/png/line-085-07.png)
mwẹn n' ovbiyemwẹn (Oni Emọvọn Agbeleri kevbe ovbiẹre
![inline](../images/png/line-085-08.png)
Bernard Osifo) kevbe ọvbi ọtẹn-mwẹn Osarẹnmwindamwẹn
![inline](../images/png/line-085-09.png)
Egharevba. Eriọ i vbe kpọnmwẹn Nọwanrẹn K.C. Murray (Direc-
![inline](../images/png/line-085-10.png)
tor ofAntiquities) vb' iyobọ nọ rhie mẹ vb' ẹghẹ ni na gha re Mus-
![inline](../images/png/line-085-11.png)
eum kevbe ẹghẹ na na mumwẹn gha rie Hospital. I kpọnmwẹn
![inline](../images/png/line-085-12.png)
Graham Connah nọ vbe gbaro ghemwẹn ẹsẹsẹmwẹnse. Ufomwẹn
![inline](../images/png/line-085-13.png)
1961 ọre Nọwanrẹn Connah ya re do wina vbe Museum vb
![inline](../images/png/line-085-14.png)
Ẹdo; k' ẹghẹ ni gha de, ọ ke rhie obọ rhie owẹ yọ gha gbaro
![inline](../images/png/line-085-15.png)
ghemwẹn khian ọ te do s' ẹghẹ nọ ya weriegbe kpao.
![inline](../images/png/line-085-16.png)
1946 gha de ọre i ke gha khiẹn ebemwẹn hia fẹfẹfẹ vbe Museum
![inline](../images/png/line-085-17.png)
rhin-rin-rin, ọ te do s' ẹghẹ ni na do de gb' otọ vbe 1957. Ọvbo-
![inline](../images/png/line-085-18.png)
khan nọ r' ọtotọmwẹn na rhie y' evba na suẹn gha khiọn-ẹn k'
![inline](../images/png/line-085-19.png)
ẹghẹ ni ya kpao do se 1960 na rhiẹre bin evba re. Nọwanrẹn
![inline](../images/png/line-085-20.png)
Allison nọ do mwanmwan Museum ọghe ọgbọn na ye Post
![inline](../images/png/line-085-21.png)
Office nẹdẹ vb' ehe no ghi ye na vbe gbaro ghemwẹn ẹsẹsẹ-
![inline](../images/png/line-085-22.png)
mwẹnse. Vb' ẹghẹ ọkpa, ọ ke ghi mu ọgọ esinapu (Shinapp)
![inline](../images/png/line-085-23.png)
ọkpa gumwẹn; ọ ke vbe khama Nọwanrẹn Osula nọ wina 'vba
![inline](../images/png/line-085-24.png)
ẹkporiọ wẹ, na ye gha khiẹn ebemwẹn 'vba na vbe gha rhie
![inline](../images/png/line-085-25.png)
igho gumwẹn vb' ẹghẹ. K' ẹghẹ ni gha de, iran ma baeku do s'
![inline](../images/png/line-085-26.png)
ẹghẹ ne Nọwanrẹn Connah na re nọ do ru enosẹre. I kpọnmwẹn
![inline](../images/png/line-085-27.png)
iran 'veva ẹsẹsẹmwẹnse. I vbe kpọnmwẹn Agho Okundia kevbe
![inline](../images/png/line-085-28.png)
amwọn-rẹn (Imade) ni r' Odighi vb' iyobọ iran. Ikpọnmwẹn
![inline](../images/png/line-085-29.png)
Iyoha Aguebọ kevbe Ọbasuyi Eke ẹsẹsẹmwẹnse y' iyobọ iran.
![inline](../images/png/line-085-30.png)
I kpọnmwẹn otu Apena, Iledi Eweki, Benin Youth League,
![inline](../images/png/line-085-31.png)
Nọwanrẹn J. D. Akeredolu, Nọwanrẹn Dalton O. Asẹmota
![inline](../images/png/line-085-32.png)
(Ọsẹmwota) kevbe ni kẹre vbe ọhẹ igho ni iran ya gumwẹn. I
![inline](../images/png/line-085-33.png)
kpọnmwẹn Ọkhaemwẹn Ẹghọbamiẹn n' Osuma; ọkhaẹmwẹn
![inline](../images/png/line-085-34.png)
Ekhatọ n' Ihaza; ọkhaẹmwẹn Lawal Osula n' Arala; ọkhaẹmwẹn
![inline](../images/png/line-085-35.png)
Uwagiẹ n' Obadesagbọn; Nọwanrẹn H. O. Amadasun; Okhuọba
![inline](../images/png/line-085-36.png)
Iriagbọnse Ọgbọghọdọ; Evbu kevbe ni kẹre vb' otuẹ emwanta kev-
![inline](../images/png/line-085-37.png)
beemwọnmwandọmwan. I kpọnmwẹn Ivbie Egharevba hia nire
![inline](../images/png/line-085-38.png)
86
![inline](../images/png/line-085-39.png)
owa kevbe nire isi, ikpia kevbe ikhuo, ibiẹkikpia kevbe ibiẹkikhuo
![inline](../images/png/line-086-01.png)
ni gbaro ghemwẹn. N'Osanobua deba iran hia Ise. Ikpọnmwẹn
![inline](../images/png/line-086-02.png)
Rev. O.C. Robinson n' omu mwẹn gha rie owa ọkhọnmwẹn
![inline](../images/png/line-086-03.png)
vb'Ẹku vb' April 1964 vb'ekpa erinmwian ọghe D.A. Munro.
![inline](../images/png/line-086-04.png)
Ikpọnmwẹn avbe ohẹn esọsi na: Catholic, Anglican, Baptist,
![inline](../images/png/line-086-05.png)
Apostolic, Cherubim and Seraphim, Seventh Day Adventist,
![inline](../images/png/line-086-06.png)
kevbe nire do gha nerhunmwun mẹ ugbugbẹ hia.
![inline](../images/png/line-086-07.png)
87
![inline](../images/png/line-086-08.png)