Your document title
UHUNMWUN 1

ERHA KEVBE IYE

ERHA

IYASE OHENMWEN keghi re erhamwẹn odede. Eguọbadia keghi

re erha mwen nokhua. Egharevba keghi re erhanmwẹn nekhere.

Iran hia keghi re ọduẹki nafiangbe Ugbẹn vbọ ghi kpẹ

ẹsẹsẹmwẹnse, vb'iyeke vbe Ẹdo khọn okuo Akure (Ẹkuẹ)

nẹ n, emwa n Ẹdo nibun kevbe erhamwẹn nokhua kegha duẹki

y' Akure kev be uwu Ekiti hia, ibiba eki'ọviẹn. Nibun vb'iran

ọre ọvbe wulo yo dọ. Erhamẹ nekhere keghi rẹ Ẹdo, ọke gha

duẹki egb' amẹ, IKOO, Iguọhẹnmwẹn, Ughọtọn, Eghudu, Isi,

Iyekọvia, Iyekorhiọnmwọn, Akure kevb 'en iban hia. Kevbe

ihẹki, ọghi vbe weriegbe s owa hẹnẹdẹn vbu wu ẹbe ke-vbe a

fianma ọghe ẹghẹ nin.

Erhamwẹn Egharevba kere ọkpia nọ wegbe, nọdin, nei muohan

emwinkemwin ke nọ vbe mwẹn ẹ-rhiọn ẹsẹsẹmwe-nse. Ọke

ghi re uvenmuven nọkhua, evẹn akpakpa kevbe e belebe ọvẹ-n.

Osuru oy' akpan ma arhunmwun owọrọ vbe vẹn vb'u ghọzolua

vb' ẹghẹ Oba Adọlọ, ake rhunmwundọnin mu ọvan Egharevba

nọ gbọkpan nẹ--en. Ọke ghi re ọ tisẹ nọkhua ọmwan nẹ sẹtin

khiẹn ragbe vb' isẹ irọ, ok e kaka-bọ rẹn a-ro kugbe.

Ugbẹn nọ ghi kpẹ fua ẹsẹsẹ-mwẹnse, zẹ vbe ọmọdiọn, ake

gie na tiẹ re nọ gha die Akure wẹ, egbe ma ran erhae; ọre ọna

gha khian, Emiamwẹn ni kpẹ otọ rinrhi-nr-in vbọ s'odọ, erhae

ke fiya, rẹn keghi tota keviẹn kevbe emwin erhae vbe vba,

rhunmwunda, iran ma ho ni ran gha die Ẹdo-hie hie.

Vbe ẹ ghẹ ọkpa ekhẹn ke ghi gie erhamwẹn viọ iyokuo gha rie

Ugb a khokho ya rie iyobọ n' Okizi. Okizi keghi ghọghọ muẹn

ẹsẹsẹmwẹnse; ọke vbe khọn miẹ n otọ vb' uhunmwun eghian

ọnrẹn. Ọke vbe kpọnmwẹn ekhẹn nọ giẹ do rhie iyobọ nẹ--ẹn

nọ na sẹtin khọn miẹn otọ vb' uhunmwuneghian. Eriọ ọvbe

kpọnmwẹn erhamwẹn-tobọre. Vbiyeke ọni erhamwẹn na

weriegbe gha die Akure. Okizi kegha gbe ẹwe ọkpọkpa n'erha-

mwen Egharevba kevbe emila ọkpọkpa n'iyokuo ẹre ẹdẹgbedẹ-

gbe vb'iran te kpao vb' ugbakhokho weriegbe gharie Akure.

u

Ọre iran na yae wan erhamwan ovan okuo na, 'Uwagbae n'

ovbiogun, ọ giagia aranmwẹn ogun vbe ọyara.'

Rhunmwunda ude amwọn-ọnrẹ-n nọdiọn (Ọkunzuwa) ọke

khiẹn ọgbugbo vb'okiekie. Vbe omuhẹn 1902 erhamwẹn ke ya viọ

emwin ọnrẹn eso y' Usẹn n'irẹn viọ gha die Ẹdo. Sọkpan e mian-

mwẹn keghi muẹn udomwunri, vba ghi simwiẹn sẹ, gbei i Ọke

fiya vbe December ukpo 1902 ni, vbọ te mu iro ere sẹ. Anaru

emwin negbẹre vbe JanuarI 1903 , Erhamwẹn te tọse wuẹse,

erinmwin erha kevbe iye ọru. Etiọrẹn: Ọgbọmọ, Ibrabim Elaho,

Ẹsọ, Asemwota, kevbe Salawu Efabọ Eguọbadia na gha die Ẹdo

vba ghi ru emwin negbẹre fo nen. Emwan hia rhie ogho kevbe

uyi nẹ-en ugbugbẹhia lede ore fo.

IYE

Iyemwen Ọkunzuwa keghi re ọvbie Ogbẹde Uwangue, Ọgiẹ

ovbi Ezọmọ. A-rhiẹrẹ ọha gie erhamwẹn. Ọlele erhamwẹn ye

okuo Ugbakhokho. Iyemwẹn Ọkunzuwa keghi re ọduẹki

ọkhua kevbe okhuo nọ saido. Ọhin usi ẹsẹsẹmwẹnse vb'iwinna

eveva ni. Ugbugbẹhia ọya sa ido vbe duẹki. Ọmiọn igho vbe na

miẹn, Ọmiẹn gba re, ọmiẹn gha da, ọmiẹn ya gbaro gh'emwan

ọvbehe, ivbiẹre kevbe emwan ni guẹ dia. Ọmwẹn iyoha nibun.

Iyemwẹn (Okunzuwa) na gha die Edo vbe 1904. Ọke vbe

weriegbe gha rie Akure ya gbaro gh'iyẹe, rhunmwunda, ọkhin

ọmaẹn nẹn. Vbiyeke vb'iyẹe ghi fiya, ọke si fẹfẹfẹ gha die Ẹdo

vbe 1913. Ugbẹn vbọ ghi gbe s'ukpo vbe Ẹdo, ọke ghi giemwẹn

gha ri' Akure vbe December 1914 ni ya viọ eviẹn erhamwẹn

gha de. Sọkpan vbi s' odọ, iran maho ni ran lele mwen gha de

hiehie; sọkpan ib'ẹdo (okhuo ọkpa 'Oluato') ni lo igho yi nọ

lele mwẹn gha de, na rhie n' ọtẹnmwẹn nọdiọn rọnmwẹn.

Vbiyeke, ọni vbe 1915 eviẹn hia fẹfẹfẹ kegba ke Akure ke ehe

2

hia fẹfẹfẹ re do gha y' uhunmwun rhanmwẹn otọ vbe ẹguae

vb' ore Ẹdo kevbe wẹ, agni vbe fanọiran fua. Rhunmwundọnin

ma ma ghi weriegbe ye Akure ọvbehe.

Iyemwẹn yayi vbe 1916, oke s'amẹn mu obọ yan uhunmwun

vbe 1918. K'ẹghẹ ni gha de, ọya kugbe nọhuanrẹn ọte do lo-ẹdẹ

egbọn rẹnfo vbe 27 January 1936. Olokun ọkpa kẹkan ọgho,

ọke do khin nọyayi. Vbe Iyemwẹn ghi yayi nẹ Ohẹn Ologun-

dudu samẹ nẹ-ẹn, Bishop Jones Ọvbe mu ọbo yan rẹn uhunm-

wun. Ebe Atawẹ Iyemwẹn nọkhua Ajayi mwẹn emọ ikhuo

eha: Ediagbọnya, Okunzuwa kevbe Akẹsogie. Ediagbọnya

mwẹn emọ ikpia eva kevbe okhuo ọkpa. Idehẹn Iriagbọnse

kevbe Igbinọba. Okunzuwa mwen em' ikpia eha; G. I. Egharevba

J. U. Egharevba, kevbe E. G. Egharevba. Akẹsogie mwẹn ọmọ

okhuo ọkpa Oni na bie vbe 1904.

3
